دستیابی داعش به سلاح شیمیایی و تهدیدات آن

داعش در راه پیشرفت و دستیابی به امکانات و تسلیحات جدید، جدیّت زیادی دارد و تصرف برخی مناطق مهم مانند منطقه المثنی، احتمال دستیابی به مواد شیمیایی سمی را افزایش می دهد.

 بنا بر برخی از گزارش‌ها، گروهک داعش در شمال سوریه از نوعی سلاح شیمیایی علیه کردها استفاده کرده‌ است. در شمال عراق هم اخباری از به کار بردن گازهای شیمیایی علیه نیروهای پیشمرگ کُرد طی هفته های گذشته منتشر شده است. البته مسئولین کُرد که پیش از این هم داعش را به استفاده از گاز سمی کلر به عنوان سلاح جنگی متهم کرده بودند، از ماهیت گاز مورد استفاده در حمله اخیر اظهار بی اطلاعی کرده اند.

به گفته شورای امنیت اقلیم کردستان، گروه داعش حدود یک ماه پیش  قصد داشت با انفجار کامیونی حاوی مواد شیمیایی ‌در جاده‌ای میان موصل و مرز سوریه، علیه پیشمرگه‌های کُرد عملیات انتحاری انجام دهد، اما این کامیون پیش از انفجار از سوی پیشمرگه‌ها مورد حمله موشکی قرار گرفت. مسئولان کُرد مدعی شدند که در نمونه‌برداری از لباس و خاکی که در محل انفجار به‌دست آورده‌اند، تمرکز گاز سمی کلر را مشاهده کرده‌اند. گاز سمی کلر از جمله گازهای ممنوعه و خطرناکی است که موجب خفگی و مرگ سریع می‌شود. طبق پیمان‌ بین‌المللی منع استفاده از تسلیحات شیمیایی در سال ۱۹۹7، استفاده از گاز کلر اکیدا ممنوع است.

وزارت خارجه روسیه هم چندی پیش اعلام کرد مسکو نگران دستیابی عناصر تروریستی داعش به مواد هسته ای و سلاح های شیمیایی در منطقه المثنی در شمال غربی بغداد عراق است. پیش از آن وزیر امورخارجه استرالیا هم اعلام کرده بود داعش در پی دستیابی به تسلیحات شیمیایی است و در این راه کارشناسان مجرب را به خدمت گرفته است.

آن گونه که برخی منابع عراقی گزارش کرده اند تاسیسات شیمیایی که از دوره صدام حسین باقی مانده مواد شیمیایی سَمّی یا باقیمانده‌هایی از آن وجود دارد. این در حالی است که نماینده دائم عراق در سازمان ملل نیز هشدار داده است که اعضای گروه تکفیری داعش پایگاه سابق سلاح‌های شیمیایی در شمال بغداد را به تصرف خود درآورده‌اند. محمد علی حکیم در پیامی به بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد که دولت عراق کنترل خود را بر تاسیسات المثنی در شمال بغداد در 11 ژوئن گذشته از دست داده و اعضای داعش مواد شیمیایی که در این تاسیسات وجود داشت را تحت تصرف خود درآورده‌اند .وی تصریح کرد به دلیل نابسامانی اوضاع امنیتی، دولت عراق نمی‌تواند به تعهدات بین‌المللی خود جهت نابودی مواد شیمیایی عمل کند.

چند ماه پیش نیز یک منبع محلی در استان نینوا اعلام کرد داعش مقدار زیادی گاز کلر را از سازمان آب استان نینوا سرقت کرده و این ماده شیمیایی را همراه با گاز خردلی که از سوریه سرقت کرده، در یکی از مخفیگاه های خود پنهان کرده است .به گفته این منبع، داعش همچنین مرکز صنعتی کوکجلی را در شرق شهر موصل مرکز استان نینوا تصرف کرده و پس از تصرف این مرکز شروع به ساخت موشک های شیمیایی کرده است. داعش مردم را از نزدیک شدن به مرکز صنعتی کوکجلی منع می کند و تهدید کرده است که هر فردی که به این مرکز نزدیک شود، کشته می شود.

هر چند صحت و سقم گزارش های مربوط به دستیای داعش به مواد یا سلاح شیمیایی در هاله ای از ابهام قرار دارد، اما آن چه مسلم است داعش در راه پیشرفت و دستیابی به امکانات و تسلیحات جدید، جدیّت زیادی دارد و تصرف برخی مناطق مهم مانند منطقه المثنی، احتمال دستیابی به مواد شیمیایی سمی را افزایش می دهد.

از طرفی داعش در به کارگیری کارشناسان و متخصصان تسلیحاتی ید طولایی دارد. برای مثال در عراق، بعثی های به جا مانده از رژیم سابق با داعش هم پیمان شده و به آنان کمک های نظامی و تاکتیکی و فنی زیادی کرده اند. ورود کارشناسان خارجی به عراق هم چندان دشوار نیست و طبق گزارش های متعدد، عناصری زیادی با ملیت های مختلف در صفوف داعش در حال مبارزه هستند.

و بالاخره نکته مهم دیگر پشتیبانی های حامیان داعش از این گروهک تکفیری و تروریستی است. حامیان داعش در سطح منطقه و فرامنطقه ای از مدت ها پیش بذر تروریسم را در خاورمیانه کاشته و با کمک های مختلف مالی، تسلیحاتی، اطلاعاتی و... به رشد این شجره خبیثه کمک کردند.

بر این اساس بعید نیست که حامیان داعش که در واقع جبهه ضد مقاومت را تشکیل داده اند در صدد کمک های کیفی تسلیحاتی به این گروهک باشند، اما این که آیا این کمک ها شامل سلاح های کشتار جمعی همچون سلاح شیمیایی یا فن آوری ساخت آن هم باشد یا نه، جای تردید وجود دارد.

با توجه به آن که این گونه سلاح ها دو لبه هستند، بدیهی است که نسبت به توسعه آن نگرانی وجود دارد. این نگرانی برای کشورهای حامی داعش در منطقه مانند رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی، اردن، ترکیه و.. بیشتر است، زیرا احتمال به کارگیری آن علیه این کشورها وجود دارد.

نکته دیگر آن است که سیاست اصلی حامیان داعش به ویژه غرب و رژیم صهیونیستی آن است که روند جنگ فرسایشی در منطقه (خصوصا عراق و سوریه) تداوم داشته باشد، لذا از ارائه سلاح هایی که به سرعت می تواند معادله نبرد را برهم زند، خودداری می کنند. حتی حامیان ترویست ها هنوز سلاح های ضدهوایی کارآمد به گروه های تروریستی نداده اند، چون می دانند که ورود این سلاح ها به عراق یا سوریه، نیروی هوایی این دو کشور را دچار خلل کرده و معادله جنگ تغییر خواهد کرد.

نگرانی از واکنش حامیانی همچون جمهوری اسلامی و روسیه نیز موجب شده است ارائه کمک های تسلیحاتی به تروریست ها دارای یک روند مهار شده و حساب شده باشد. حتی می توان پیش بینی کرد اگر دستیابی و ساخت و به کارگیری سلاح شیمیایی توسط داعش به مراحل جدی و خطرناکی برسد، ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا نیز برای مهار این گروهک تروریستی وارد عمل شود!

با این تفاصیل می توان گفت دستیابی داعش به سلاح شیمیایی به احتمال زیاد یک اقدام یک طرفه بوده و اگر گزارش های مربوطه صحیح باشد، نگرانی زیادی را در منطقه برخواهد انگیخت. به هر حال داعش گروهی است که با ایده «تکفیر» و سیاست «النصر بالرعب» کار خود را به پیش می برد و برای تحقق اهداف خود از ارتکاب هیچ گونه جنایاتی ابایی ندارد. سلاح شیمیایی در دست داعش، به مثابه تیغ در کف یک زنگی مست است که عواقب خطرناکی در برخواهد داشت.